Ik heb nog een paar vakantiedagen… Met één weekje begin juli kom je de winter niet door. De Loire leek me een goede bestemming. We zijn er al een tijd niet geweest en de reis is makkelijk met eigen auto te doen. Daarbij zou ik graag de “Ferme de la Sansonnière” van Mark Angeli willen bezoeken, gelukkig kunnen ze me tijdens de oogst ontvangen.
Ik (TB) besluit om via Chartres te rijden, ik wil er graag de kathedraal bezoeken, en – vijf uur rijden vanaf Baarn – is het is een mooie eerste stop. Geheel in stijl, heb ik een kamer in het aangrenzende klooster geboekt. De kathedraal is prachtig en steekt groots en indrukwekkend tegen de strakblauwe hemel af. Van binnen lijkt ie nog groter. Ik bewonder de ruimte, de glas in loodramen en het beeld van Maria. Wat opvalt is dat het binnen leeft. Als op een dorpsplein. Op een paar plekken is wat te doen. Een mis, een rondleiding. Het is geen kille stille ruimte. Eerder een vredige. Ik brand kaarsjes voor de rust van de zielen waarmee ik me verbonden voel, en die niet meer hier zijn.
De volgende dag rijd ik naar Angers, het is een studentenstad en straalt de dynamiek en gezelligheid uit die daarbij hoort. Mijn B&B is op twee minuten lopen van het centrum, mijn afspraak om half zes, ik kan nog heerlijk in de zon zitten.
Als ik bij Mark Angeli aankom, is het even spitsuur, de plukkers komen net terug van het land. Martial, Mark en Bruno zijn aan het werk bij de pers. Bruno Coifi (wijnboer uit de Jura, maar we kennen hem via Domaine des Deux Ânes uit Corbières, hij werkt sinds 2016 met de Angeli’s) staat met hagelwitte laarzen het laatste beetje sap uit steeltjes en schillen te persen.
Hij legt uit dat ze met een verticale pers uit de champagnestreek werken. Die heeft een grotere diameter waardoor de druk op de druiven zacht en geleidelijk is. De pers moet goed worden gevuld (max 4000 kilo druiven) waarna ze de druiven gedurende een aantal uren persen. Onderwijl wordt de massa vier keer (quatre bêches) omgeschept. De druiven gaan met steeltjes in de pers, de steeltjes bevorderen het weglopen van het sap. Na de eerste pers wordt de rest in een kleine verticale pers gedaan en als daar al het sap uit is geperst wordt de rest hand- of eerder voetmatig uitgeperst alvorens het residu naar een ambachtelijke bevriende destillateur gaat om er Marc van te maken.
Het is toevallig tijd voor de eerste bêche. De deksel van de pers wordt opgeklapt, en de massa wordt zichtbaar. Ook de helft van de kuip wordt eraf gehaald wat het omscheppen vergemakkelijkt. Ik bewonder de druiven, het lijken wel dukaten. Glanzend, plat, rond, vrijwel niet gekwetst, liggen ze in de pers. Ze komen uit de Fouchardes wijngaard. Martial en Bruno scheppen de massa voorzichtig om.
Met Mark loop ik de wijngaarden in. Hij wijst me nieuwe aanplant grosleau, die samen met appelbomen en frambozenstruiken in een perceel is geplant. Voor de biodiversieit. Dat willen we in meer wijngaarden doen, legt Mark uit. We lopen naar een veldje met oude stokken in de Fouchardes wijngaard, deze moeten nog worden geoogst maar zullen dit jaar uiteindelijk in de La lune cuvée terecht komen omdat je met de kleine hoeveelheid die nog rest de verticale champagnepers niet kunt vullen. Ik zie wat zwarte vlekjes op het blad. Mark: Ja peronospera. In la Blanderies (perceel met 70+ stokken) heeft de schimmel meedogenloos toegeslagen en hangt er geen druif meer aan de stokken. Bij de andere wijngaarden valt de schade gelukkig mee. Ik heb dit jaar weer veel geleerd, bijvoorbeeld dat het zo belangrijk is preventief te werken. En voorzichtig te zijn met kwarts, silice. We vergelijken de twee Franse biodynamie-goeroes: Jaques Mell en Pierre Masson. Mell propageert juist gebruik van silice. Mark: Mell is geen boer, en ook nooit geweest. Hij past de ‘oude school’ toe. Wij werkten met Pierre Masson. Hij heeft enorm veel gedaan voor de ontwikkeling van Biodynamie. Het is een groot verlies voor de landbouw dat hij is overleden (juli 2018). Pierre werd geïnspireerd door de Australiër Podolinsky, het zijn allebei praktijkmensen: landbouwers, boeren. Ze hebben de bereiding van de biodynamische preparaten geperfectioneerd. Dankzij deze hebben we dit jaar maar 120 gram koper per hectare hoeven te gebruiken. Dat is zo weinig, het is bijna een homeopatische hoeveelheid. (nb: bij biologische wijnbouw mag maximaal 6 kg/ha worden gebruikt, gelukkig blijven veel serieuze boeren, zoals Mark Angeli ver onder die grens).
We lopen terug naar de kelder en proeven de wijnen die binnenkort in de verkoop zijn. Eerst La Lune 2017. De jaargangen 16 en 17 worden beide gekenmerkt door vorstschade, waardoor de opbrengst lager is, de kwaliteit is gelukkig meer dan goed. In 16 was het verlies iets groter dan in 17. Van de vier chenin-wijnen zijn de beide La Lune’s bedoeld voor direct gebruik. Fouchardes en Vieilles Vignes Blanderies kunnen beter een jaar of 4, 5 rijpen. Van La Lune worden twee versies gemaakt. De druiven komen van diverse percelen, de bodem bestaat uit kiezelhoudende klei, zand en schistes carbonifère. De vinificatie is hetzelfde: de hele trossen gaan in de verticale pers, débourbage is in de regel niet nodig, de most vergist zonder toevoegingen in roestvrijstaal. Maar de ene cuvée rijpt een jaar op gebruikt hout, de andere op zandstenen (grès) amfora’s. Voor botteling wordt de wijn, indien hij restzoet bevat, gefilterd en krijgt eventueel maximaal 10 mg/l sulfiet.
Beide versies zijn open en ruiken naar vers fruit, druiven, peer, een vleugje appel. De smaak is vol en rond met dit jaar duidelijk restzoet. Een fijne mineraliteit samen met de zuren van de chenin zorgen voor voldoende levendigheid en elegantie. Ze zijn beide très beau, ik heb een lichte voorkeur voor de amfora versie die nog meer mineraliteit toont. Dan volgt de 2016 Fouchardes. De bodem lijkt op die van La Lune, maar bevat meer ijzerhoudende klei. De 2016 Fouchardes rijpt net zoals de Blanderies twee jaar op gebruikte houten vaten van 400 liter.
Door de recente botteling (twee weken geleden) is hij gesloten, en zijn het meer de structuur en lengte die de grootsheid van de wijn tonen. Mark: we proeven vaak samen met bevriende wijnboeren uit de buurt het gamma door, en iedereen heeft een eigen instap- en ‘grote’-wijn zoals la Fouchardes. Het zou een grand cru kunnen zijn zoals in de Bourgogne, alleen kost ie minder…. Dan volgt de Vieilles Vignes Les Blanderies van 70 jaar oude stokken op Saint Georges schistes. De wijn is rond, rijk en zalvend, een fijne mineraliteit loopt als rode draad door de smaak. Hij is hecht maar niet zwaar. Mark legt nogmaals uit dat ze helaas – door peronospera – geen Blanderies 2018 hebben kunnen oogsten. Juist in deze wijngaard is in juni veel regen gevallen.
Dan proeven we de net geperste Fouchardes 2018. Wow wat is dat mooi. De most is helder, en smaakt zo zuiver, zo puur en schoon. Je proeft zelfs al mineraliteit. En dan moet het nog wijn worden…. Mark: Dat is het voordeel van de grote verticale pers. De deksel die door de pers naar beneden wordt gedrukt sluit gelijk de most min of meer af voor zuurstof, er wordt wel iets doorgelaten, maar niet te veel, zo hoeft de most niet met sulfiet beschermd te worden. En het persen gaat zo zacht en rustig dat er nauwelijks gruis meekomt. Débourbage is in de regel dan ook niet nodig.
We praten nog wat bij over de opkomst van biodynamische wijnen (tegenwoordig wordt er vaker voor BD gekozen omdat het goed in de markt ligt, er komt steeds meer kaf onder het koren..), de opkomst van vinnaturel en de toepassing van deze werkwijze. Over ‘zijn’ beurs in Angers: Greniers Saint Jean: in februari in Angers hebben we nu de grootste concentratie aan biobeurzen, Saint-Jean springt eruit door de constante kwaliteit, nieuwe producenten moeten hun wijnen door ons laten keuren. Er komen er dit jaar acht bij.
Bij thuiskomst ontvangen we de prijslijst voor de nieuwe jaargang, de allocatie volgt in december. Wanneer de wijnen worden opgehaald is nog niet helemaal duidelijk: of half april met Verhoeven of in juni met een zeilboot… Daar geeft Mark Angeli de voorkeur aan: een container is zo vervuilend.
Tjitske Brouwer September 2018