Petit tour de France

Dinsdag 3 juni

We stranden na nog geen half uur al bij Houten: lekke band, ANWB (vriendelijke man) is redelijk snel ter plaatse voor een noodreparatie, uur later kunnen we verder, maar vertragingen (Antwerpen, Brussel, Charleroi) stapelen zich op, pas om 21.45 landen we in Chablis in plaats van beoogde 19.30, keuken van gereserveerde restaurant blijkt al gesloten…. Dan maar picknicken in de sobere, kille B&B die niet voor herhaling vatbaar blijkt, ook al door Spartaanse matrassen. We maken een cadeau-fles voor de wijnboeren open…

Woensdag 4 juni

Precies om 9.00 staan we bij Vincent Dauvissat voor de deur, hij oogt net als vorig jaar relaxt, haalt zijn schouders op over minimale oogst 2024 (veel wijnen niet eens gemaakt…) hij heeft al zo’n 45 jaargangen gevinifieerd, weet dat het niet altijd feest kan zijn, maar dat elk millésime zijn charmes, verhaal heeft en dat bij ouder worden de jong lastige vaak de meest interessante blijken. We proeven oogst 2023 op fles die bij gebrek aan 2024 in twee tranches op de markt komt, de eerste hebben we net binnen. Analytisch (zuren, alcohol etc.) is 2023 vrijwel identiek aan 2022, maar proeft anders: royaler, minder zuur (al is dat dus niet zo). Petit Chablis, Chablis, Séchet, Vaillons, Montée de Tonnerre, La Forest, afgesloten met overweldigende Les Preuses en monumentale Les Clos. We hebben het over wat nou de kwaliteit, karakteristiek van oogst bepaalt. Vincent is stellig: de laatste twee weken bepalen alles, bijna alles. Het gaat erom dagelijks de druiven proeven, dat doet ie al meer dan zestig jaar, eerst met opa Robert, daarna jaren met pa René en ma Madeleine, nu met kinderen Ghislain en Etiennette… Een ervaring en noodzakelijke basiskennis die neo-vignerons ontberen. We proeven nog een Forest 2013 (moeilijk jaar) nu in spannende bloei en (blind, bijna goed geraden door Tjits) Séchet 2003, het (toen) warmste jaar ooit, zou geen zuur hebben om oud te kunnen worden: het tegendeel blijkt, prachtig, rijk maar fijn, honing, paddenstoel, wat caramel, onvoorstelbaar vitale finale.

We hebben het over wat nou de kwaliteit, karakteristiek van oogst bepaalt. Vincent is stellig: de laatste twee weken bepalen alles, bijna alles. Het gaat erom dagelijks de druiven proeven, dat doet ie al meer dan zestig jaar, eerst met zijn opa Robert, daarna jaren met papa René en ma Madeleine, nu met kinderen Ghislain en Etiennette… Een ervaring en noodzakelijke basiskennis die neo-vignerons ontberen. We proeven nog een Forest 2013 (moeilijk jaar) nu in spannende bloei en (blind, bijna goed geraden door Tjits) Séchet 2003, het (toen) warmste jaar ooit, zou geen zuur hebben om oud te kunnen worden: het tegendeel blijkt, prachtig, rijk maar fijn, honing, paddenstoel, wat caramel, onvoorstelbaar vitale finale.

Op naar nieuwkomer Alexandre Le Corguillé van Domaine Sainte-Madeleine in hameau Tharoiseau bij Vézelay, lijkt niet ver van Chablis, toch nog bijna drie kwartier rijden. Alexandre blijkt al een heel wijnverleden te hebben, lang gewerkt in Bandol, maatje van onze Raymond de Villeneuve (Roquefort) en Peter (Pie-tùr) Fischer (Révelette) waar we vrijdag naar toe gaan, de wijnwereld is klein. Het hele gehucht, althans het herstel ervan is het project van een gefortuneerde familie, zijn domein – er wordt bij verbouwing van het oude château, een wijnkelder en proefruimte gecreëerd – is daar belangrijk onderdeel van: het in oude glorie herstellen, ook om toeristen een alternatief te bieden voor het ‘s zomers veel te drukke Vézelay. De wijnen (2023) kennen we al, toch proeven we ze nog eens samen door om ze beter te leren kennen. De ‘gewone’ vézelay wordt steeds beter, de rijkdom van het jaar en mineraliteit zijn nu veel harmonieuzer dan vlak na botteling. Hij is blij met ons – de wijnen lopen goed, we bestellen regelmatig bij – wij met hem, de wijnen kunnen alleen maar (nog) mooier worden, al zal er nauwelijks 2024 zijn, hopen dat de prijzen redelijk blijven.

Eind middag – na eerst bagage in altijd prettige (neem een tuinkamer)  en ideaal aan Place Madeleine gelegen Hotel de la Cloche te hebben neergezet- staan we om 16.00u bij Jean-François Germain in zijn koude, donkere kelder in Meursault. Eerst 2024 proeven, voor wit valt het oogstverlies nog wel mee, bij rood is door mildiou (valse meeldauw) hooguit de helft, soms maar een kwart geoogst. Voor het eerst sinds jaren zijn sommige wijnen beetje gechaptaliseerd met maximaal 0,5%, dit voor het evenwicht. De meeste witte wijnen hebben hun malo nog niet gehad, of zijn halverwege, dus niet allemaal even makkelijk te proeven, wel enigszins te beoordelen, we hebben ervaring: we komen hier al 39 jaar… Eruit springen nu Limozin en (natuurlijk) 1er cru Perrières, in december zijn we er weer en proeven we alles als gerede wijn. Rood is licht maar buitengewoon charmant en krokant, van de gewone bourgogne rouge maar drie in plaats van zeven of acht vaten, en dat voor de hele wereld…. Dan op fles nog een paar witte uit 2023 (dit najaar ter intekening in supplement wijngids 2025), bij sommige is tweede (malolactische) gisting deels niet voltooid omwille fraîcheur en ruggengraat. Chevalières open, wit fruit, energiek. Limozin meer diepte, volume, langer, Chassagne Morgeot rijk, toegankelijk , enorme lengte; Les Charmes verleidelijk, subtiel, golvend, toegankelijk maar gaat nog 6-10 jaar mee. Au moins. We eten (en drinken) goed bij restaurant Biz’tro aan overkant van Place Madeleine, tip van Pim de Graaf die de Bourgogne agenturen van zijn vader (en onze vriend) Karel voortvarend heeft overgenomen.

Donderdag 5 juni

Goed geslapen, want stil, niet warm, goed matras, op naar Ludivine Ambroise in Prémeaux om 2023 op fles te proeven. Kelder wordt verbouwd, er komt een proeflokaal bij voor particulieren (camping nabij) nu exportmarkten (VS) onzeker zijn, papa Bertrand met een van zijn kleindochters aan de hand, is als altijd hartelijk, nieuwsgierig naar ons wel en wee, drukt ons nog eens op het hart de dag te plukken, hij kan het weten na een paar jaar geleden een week kantje boord op de intensive care te hebben gelegen. Wit 2023, de Aligoté (al op voorraad), Bourgogne Blanc, Hautes Côtes Blanc alle even bevallig, zachtrond, crémeux: pleasers… Bij de rouges bekoren gewone Bourgogne Rouge en de meer verfijnde en geconcentreerde Hautes Côtes de Nuits het meest. Van de chique cuvées de Nuits Saint-Georges VV. Waarom de prijzen voor 2023 omhoog zijn gegaan? Soort van inhaalslag, vooral de huur (vergelijk onze WOZ) van grond (ook al is dat van familieleden) is afgelopen jaren zo’n 40% gestegen, aldus Ludivine….

Tijd om nu echt zuidwaarts te gaan, naar onze geliefde Vaucluse. Tot aan Lyon gaat het vlot, dan waarschuwingsborden dat de A7 richting Orange afgesloten is, we volgen braaf de navigatie die ons met een grote boog richting Grenoble stuurt over de A48, en vervolgens de A49 om daarna bij Valence alsnog de filefuik in te zwemmen… Geen ramp, nog maar een visite te doen, aan La Cabotte in het Massif d’Uchaux niet ver van de sortie Bollène. Als we – uiteindelijk maar een uur te laat – eind van de middag arriveren valt weer de bijna absolute stilte op. De dempende eikenbossen die wijngaarden omzomen, de afwezigheid van dorp of doorgaande wegen. Grootste nieuws is dat Eric Plumet en Marie-Pierre d’Ardhui vorig jaar zijn overgestapt van keurmerk Demeter maar Biodyvin. Pourquoi? Biodyvin is serieuzer, vindt Eric, selectiever, strenger bij aanname nieuwe leden, doet alleen maar wijn, terwijl Demeter zich met van alles bezighoudt, tot aan soep en zeep toe, en heeft nooit enige vooruitgang heeft geboekt, terwijl de contributie alsmaar hoger wordt. Daarbij is bij Biodyvin compost van Maria Thun verplicht. We snappen het Eric, maar de consument? We proeven samen het actuele gamma nog eens door, goed als altijd, zeker de basiswijnen La Colline Blanc en Rouge. Maar we zijn er vooral om bij te praten, vorig jaar zijn we niet geweest, op beurzen is contact vaak gehaast en oppervlakkig. Nog drie kwartier rijden naar Cypres du Château, recente Chambre d’Hôtes net voorbij Le Barroux. Prachtig gelegen, stijlvol verbouwd huis, riant zwembad, copieus petit déjeuner, lieve, gastvrije eigenaren, alleen beddengoed en matrassen kunnen beter, ze nemen onze opmerkingen ter harte (is eerste echte seizoen dat ze open zijn), we komen vast terug.  https://cypresduchateau.com. Geen Ferme Saint-Martin helaas, Thomas en Sophie profiteren van lange Pinksterweekend en zijn er met de kinderen vandoor.

Vrijdag 6 juni

Helemaal gereserveerd voor aanwinst Revelette, eerst snel boodschappen (biologische Nyons olijven, tapenade, abrikozenconfiture) in Malaucène doen, un petit café en dan en route. Druk op de Autoroute, we worden de 120km via binnenwegen geloodst. We lunchen, een chaotisch edoch smakelijk buffet, in schaduwrijke tuin van Hostellerie le Mirabeau, 20 minuten rijden van Revelette. We vragen of we de koffers alvast op de gereserveerde kamer mogen zetten. Oei, piepklein, benauwd, aan denderend drukke D-weg. Dat gaan we niet doen, Mme haalt schouders op, ze zal niks in rekening brengen. Moeten we wel iets anders vinden, alles in de buurt blijkt vol. Tjits belt met Clara Fischer (Revelette) of zij iets weet, kan regelen… Binnen paar minuten voilà: Hotellerie de l’Esplanade in Rians. We rijden er meteen heen, we hoeven pas om 16.00u bij Revelette zijn: mooi dorpje, een oude burcht, de Provence zo kleurrijk en vol smalle steile straatjes als je dat van briefkaarten kent. In hotel hartelijke, uitermate ontspannen gastheer, fijne, ouderwets grote kamer, en zoals ‘s avonds zal blijken eerlijke, verse streekkeuken. Aanbevolen: https://www.hotellerie-esplanade.com/ Frankrijkgevoel.

Vandaar kwartier (terug in feite) naar Revelette, vlak voor Jougues, we zijn er voor het eerst, schrikken als we over een wel héél smal bruggetje tussen twee paaltjes door moeten rijden om landgoed op te rijden. Even zweten, geen schade. De familie Fischer, Peter, Sandra (met klanten bezig), dochter Clara, zoon Hugo (op de tractor) wacht ons op. Peter (zoals gezegd uitgesproken als Pie-túr), kolossale man (geworden) neemt gelijk het woord, als een kind zo blij dat we er zijn. Knuffelt Marc, na al die tijd…, we hebben elkaar zo’n 30 jaar geleden ontmoet…

Allez-y, we moeten met hem en Clara in oude 4-4 de wijngaarden zien, omhoog, omlaag hobbelen en knotsen over rotsige slingerpaadjes. Het is één groot privépark, een biotoop, 30 ha vignes met 14 druivensoorten verdeeld over 17 perceeltjes , omgeven door nog eens 70ha bos. Alles op 300-400m hoogte, op noordoostelijke flanken van de Mont Saint-Victoire, klimaat continentaal, niet mediterraan…!.  Hij benadrukt dat hij vins de terrroir maakt, en dat kan alleen maar door biologisch (sinds 1990) te werken. Zulks met gebruikmaking van biodynamische preparaten en technieken, en dat ook in de kelder alles natuurlijk moet, is logisch. Een wijn moet weerspiegeling zijn van geboortegrond en jaar, een echte wijn is per definitie uniek en dat kan niet als die van levenloze bodem komt en technologisch wordt gemaakt.

Eenmaal terug, we moeten eerst samen op de foto, vertelt hij nog over aankoop (gefinancierd door zijn ouders) van domein in 1985, en dat oude eigenaar die op het chateau bleef wonen, uiteindelijk zijn schoonvader is geworden, hij werd verliefd op dochter Sandra, en vice-versa…., ze kregen twee kinderen, Clara en Hugo. Deze hebben sinds 2022 zelf de meeste touwtjes in handen, en boren met nieuwe, toegankelijke lijn ‘Coude à Coude’ (wit, rosé, rood) een nieuwe clientèle aan. Clara leidt ons nog door de koele kelders, meeste wijnen rijpen op cement (beton), sommige op hout. Hoogst interessant ook de serie PUR, een Blanc en twee Rouges (geen sulfiet, niet geklaard, ongefilterd), daarover dit najaar meer…

Oranje zaterdag 7 juni

Van hotelletje in Rians bij Aix-en-Provence naar gehucht Le Racou, vlakbij Collioure, niet ver van de Spaanse grens, 370 km waar we ruim zes uur over zullen doen, half Frankrijk lijkt onderweg op deze broeierige pinksterzaterdag.

Le Racou? Lief oud vissersdorpje, riep in 1957 de onafhankelijkheid (van Argelès) uit. Het lijkt of sindsdien de tijd stil heeft gestaan: een (doodlopend) dorpsstraatje, drie rijen oude vissershuisjes uitkomend op, en aan het brede zandstrand, een knusse épicerie, een bar-tabac met rekje ansichtkaarten voor de deur, in het seizoen drie Catalaanse restaurantjes en twee hotelletjes met nog voor-de-euro-prijzen (en bedden…), c’est tout.

Marc droomt al jaren van zo’n oud vissershuisje aan het strand daar, dit keer is het gelukt er een te bemachtigen. Met je voeten in het zand de deur uit, zo het strand op, la Mediterranée op 35 meter.

Zondag 8 juni 1e Pinksterdag

Naar kleurrijke overvolle, Catalaanse marché in Collioure, vorig jaar tot mooiste dorp van Frankrijk gekozen. We scoren paar mooie schapenkazen uit de Pyreneeën en bij wijnwinkel Vins d’Auteurs enkele flessen (ons) onbekende natuurwijnen uit de Roussillon om in onze cabane in Le Racou daarna te proeven.

Maandag 9 juni

We hebben Christophe en Marie Bousquet van Pech Redon uitgenodigd (het is drie kwartier rijden vanaf La Clape) om langs te komen, ze zijn van onze leeftijd, we kunnen het bijzonder goed met elkaar vinden, samen de slappe lach hebben…We picknicken en proeven (de 2024s van Pech Redon, mooie Cades o.a.) tot ver na zonsondergang op het terras. Aan gesprekstof met hun nooit gebrek

Dinsdag 10 juni

We gaan naar ondernemend duo Dido Voorma en Jurriaan (Jur) Morsink hun project Vinyes Tortuga in de Empordà, net aan de andere kant van de Pyreneeën, het stond al lang op ons verlanglijstje maar het was er nog niet eerder van gekomen, we gaan niet vaak naar Spanje…. In 2018 hebben zij hier een eigen wijndomein opgericht om er 100% natuurwijnen maken. Ze werken biodynamisch en duurzaam, de wijnen vinden inmiddels hun weg naar het buitenland, we kwamen wijn van ze tegen bij Ottolenghi in Londen. We kennen Dido’s ouders al sinds de middelbare school, ze werden later trouwe Vinoblessefans. En zo kwam Dido in aanraking met (ware) wijn, raakte gefascineerd. En kwam – net als haar zusje Dana – om aan het vak te ruiken ons in het verleden meerdere keren op de proeverij helpen.

Na bezoek en proeverij, lunchen we memorabel met Dido en moeder Ellen bij piepklein restaurantje Rafa’s in Rosas: onvoorstelbaar verse vis, dan weet je weer hoe écht verse, niet gekweekte smaakt. Puur a la plancha met alleen een drup olijfolie. We delen een reusachtige, fijn zachte, mollige tarbot , voorafgegaan door smeltend verse, gemarineerde ansjovis, venusschelpen en inktvis. Natuurlijk drinken we er wijn van Dido & Jur bij: 2021 Libertango, een orange wine van chenin blanc die bewijst dat natuurwijn niet binnen het jaar gedronken hoeft te worden, en de witte Brutal, van een veldje met meer dan 100 jaar oude stokken, een rustige, fijne en minerale wijn. De wijnen van Vinyes Tortuga zijn in Nederland verkrijgbaar bij Zuiver Wijnen in Amsterdam.

Woensdag 11 juni

Laatste dag voor Tjits in Le Racou, uitstapje naar Banyuls , 12 km zuidwaarts, naar het hippe (tip van Dido) Les 9 caves, natuurwijnrestaurant/bar van negen natuurwijnboeren uit Banyuls. De chef? De Nederlandse Natasja Delhaas. Ze heeft Indische roots, dat vermoedden we al gezien de spannende, on-Franse menukaart. Natasja tipt ons op haar beurt weer, Le Comptoir à Manger in Collioure, blijkt later ook een verborgen pareltje te zijn, waar je normaal zo voorbij zou lopen.

Donderdag 12 juni

Tjitske gaat nog een paar dagen naar Sancerre, naar Chavignol, waar volgens menigeen de beste wijngaarden van Sancerre liggen, in een volgende nieuwsbrief meer… Monnik Marc blijft nog twee weken in ‘zijn’ geliefde Le Racou, waar zijn favoriete restaurant Menje Ecaille (restaurant engagé, cave à vins vivants, km zéro, cuisine nature) helaas pas op avond voor vertrek zijn deuren opent.