Château des Graviers

Landry neemt in 1995 Château des Graviers (Arsac) van pa over, die wijngaard altijd heeft geploegd. Petit à petit, vanaf 2004 helemaal, gaat hij biologisch werken, nu biodynamisch. Jean-Michel Comme (Pontet-Canet)  adviseert. Landry geen type jasje-dasje dat delegeert maar ware wijnboer, is meesttijds tussen de ranken te vinden. Natuurlijke vinificatie (eigen gisten, nauwelijks sulfiet, niet klaren, discreet houtgebruik, minimale filtering) van de 70% cabernet-sauvignon (deels stokken van opa), 20% merlot, 10% cabernet franc en een mooie terroir: c’est tout. Met dank aan Job Seuren  -daar op stap met andere jonge sommeliers- die Landry op ons wees.

Ter illustratie deel reisverslag van de sommeliers (door Mitchell Ligthart en Milton Verseput), zoals te vinden op de website www.sommeliers.nl.

Dinsdag 1 juni Margaux, Crus Artisans du Médoc, bezoek aan château des Graviers in Arsac onder leiding van  Christophe Landry, de eigenaar

Arsac is een van de wijnproducerende dorpjes van de Margaux. Andere wijnproducerende dorpjes in Margaux zijn Soussans in het noorden, en Labarde en Cantenac in het zuiden. Het dorpje Arsac telt ruim 2800 inwoners.

Als we bij Chateau des Graviers aankomen, begint het langzaam te regenen. De moeder van de wijnmaker staat al op ons te wachten in een regenjas. We krijgen een warm welkom; moeder de vrouw geeft iedereen een hand. De wijnmaker, Christophe Landry, komt een moment later aangelopen en we zien meteen dat het hier allemaal heel anders is. Deze wijnmaker draagt geen strak gestreken overhemd met dito pantalon, maar we zien aan agrariër met een oversized fleece trui en een spijkerbroek waarin geploegd mag worden. De vuile handen van de wijnmaker verraden dat er hier vanmorgen al gewerkt is.

Christophe Landry vertelt dat hij de vierde generatie uit een wijnmakersfamilie is, maar hij is de eerste die volledig van de opbrengsten van Chateau des Graviers kan leven. Zijn vader had naast het chateau  een handel in lammetjes, houtskool en hout. Landry heeft het bedrijf in 1996 overgenomen en is geleidelijk op een volledig biodynamische werkwijze overgestapt.

Wijngaard

Chateau des Graviers bestaat uit 20 hectare aan wijngaarden, maar Landry maakt slechts gebruik van de helft. De reden hiervoor is dat hij bijna alle werkzaamheden in en om het land alleen uit wil voeren. Met zijn intensieve werkwijze is het vrijwel onmogelijk om 20 hectare alleen te bewerken. Landry verhuurt de andere tien hectare aan een Grand Cru. De aangeplante druivenrassen van Chateau Des Graviers zijn 70% Cabernet Sauvignon, 10% Cabernet Franc en 20% Merlot. Op verschillende percelen wordt nog geëxperimenteerd met Petit Verdot, Malbec en Carmenère. De wijnstokken zijn tussen de 40 en 60 jaar oud. Landry heeft om de drie rijen wijnstokken kruiden geplant. Dit doet hij om het natuurlijke biologische leven in de grond extra te activeren. De dichtheid van de aanplant bedraagt 6600 wijnstokken per hectare. De druiven worden met de hand geoogst.

Het aanzicht van de wijngaard doet op het eerste gezicht wat rommelig aan. Landry vertelt dat hij de natuur zoveel mogelijk zijn gang wil laten gaan in de wijngaard. Wel merkt hij op dat hij er een zeer scherpe controle op nahoudt, hetgeen neerkomt op dagelijkse intensieve werkzaamheden in de wijngaard.

Een van die werkzaamheden is het periodiek verspreiden van koper in de wijngaard, een belangrijke en noodzakelijke grondstof voor de gezondheid van de wijnstok. Door het koper te vermengen met de wrongel die als restproductie geldt van een bevriende kaasboer, reduceert hij het gebruik van koper aanzienlijk. De wrongel zorgt ervoor dat het koper vele malen langer in de wijngaard blijft. Om het gebruik van koper nog verder terug te dringen wordt er gebruik gemaakt van een soort “thee” die vrijwel dezelfde werking als koper heeft. Verschillende soorten planten en kruiden worden gekookt in een grote ketel, waarna het vocht over de wijngaard wordt beneveld. Deze kruiden en planten zijn onder andere: jeneverbes, kamille, riet en paardenbloem. Deze kruiden worden nu nog ingekocht door Landry, maar hij heeft vergaande plannen om deze gewassen zelf te gaan produceren.

Er worden geen insecticiden gebruikt, maar Landry fermenteert varens die in de buurt groeien. Tijdens het fermentatieproces wordt er een zuur aangemaakt in de varens dat na verspreiding in de wijngaard de insecten zullen verjagen.

Voor verbetering van kwaliteit wordt gebruik gemaakt van groene oogst en er wordt natuurlijk zeer op bladmanagement gelet.

Vergisting

De wijnen gaan ongezuiverd in roestvrijstalen vaten, dus de wijn bevat veel materie en residu. Na gemiddeld een keer in de week battonage lost een groot deel van de lie op in de wijn. Het resultaat is slechts een klein beetje depot in de fles. Alle wijn wordt per perceel en druivenras vergist in verschillende vaten. Vergisting duurt gemiddeld 20 tot 28 dagen met permanente controle op de temperatuur. Bij de Cabernet Franc wordt macération carbonique toegepast. Dit is vrij ongebruikelijk in de Bordeaux. Landry vertelt ons dat hij de wijnen in de Loire, waar hij elk weekeinde op bezoek is, waardeert om hun florale tonen. Daarom past hij de macération carbonique toe bij de Cabernet Franc.

Kelder

In de kelder wordt alleen gebruik gemaakt van Frans eiken van enkele jaren oud. In 2009 heeft Landry 25% van de vaten vernieuwd met tweedejaars vaten van Pontet Canet, ook een wijnbedrijf dat onder andere bekend staat om zijn biodynamische wijnbouw. De wijnen rijpen rond de 18 maanden in de vaten. Assemblage gebeurt na het rijpen in de vaten. Er wordt zeer weinig zwavel aan de wijn toegevoegd. De levensduur van een gebottelde wijn is volgens Landry 10 á 15 jaar.

Tijdens ons bezoek aan Chateau des Graviers hebben we een zeer mooie ervaring opgedaan op het gebied van biodynamische wijnbouw. Het geitenwollensokken imago van biodynamische wijnbouw wordt steeds meer verdrongen door de gedachte dat het slechts een kwestie van tijd is dat biodynamische wijnbouw geen uitzondering maar regel wordt. Men wordt steeds bewuster van het feit dat we allemaal een beetje zuinig moeten zijn op moeder aarde. Maar vooral ook omdat de kwaliteit van biologische en biodynamische wijnbouw zich niet verloochent.

Landry vertelt ons dat hij van plan is om Viognier en Syrah aan te planten in Arsac, als zijnde experiment, omdat hij die wijnen zo graag drinkt. Hij ontdekte als kind al de relatie tussen de aarde en de kosmos, omdat hij verschillend succes had tijdens het vissen. Dat bleek hem in de stand van de maan en de sterren te zitten, zo zegt hij. Er wordt dan ook volledig gehandeld volgens de biodynamische jaarkalender van Maria Thun.

De biodynamische collega’s van Landry, die in en rondom Margaux werken, komen regelmatig bij elkaar om ideeën uit te wisselen. Er bestaat nog geen uitgebreide opleiding voor biodynamische wijnbouw, maar die tijd zal er vroeg of laat komen. Tot die tijd moeten we het echter hebben van mensen als Landry. Die gelooft  in de kracht van de natuur en de kwaliteit en plezier die zij ons kan bieden.

Artikel in Le Rouge & Le Blanc 2012: PDF
Artikel in Canalblog 16 mei 2013